De keuze voor een geschikte slaapzak als onderdeel van je slaapsysteem
Een goede slaapzak kopen hoeft niet zo lastig te zijn als je weet waarop je moet letten. Dit ‘letten op’ begint bij het overzien van het gehele slaapsysteem dat bestaat uit de combinatie van je slaapzak en slaapmat. Daarom is het goed om dit artikel te beginnen om een veelgehoord misverstand weg te werken.
Veel mensen denken dat een warme slaapzak dé perfecte oplossing is om te voorkomen dat je het koud krijgt s’nachts. Dit is echter niet waar. Om warm te blijven in je slaapzak moet je ervoor zorgen dat je zelf de slaapzak warm maakt en ervoor zorgt dat de warmte niet verloren gaat. Hierbij speelt de dikte van de slaapzak niet alleen een rol maar ook een geschikt slaapmatje is van groot belang. Deze bepaalt voor een groot deel of je de nacht comfortabel doorkomt. De isolerende werking van de slaapmat heeft namelijk een aanzienlijke impact op warmte die je tijdens het slapen ervaart en dan hebben we het dus niet over het ligcomfort. Kijk dus niet uitsluitend naar de onderstaande aspecten maar bekijk het gehele slaapsysteem voor optimaal comfort.
Om comfortabel te kunnen slapen als je in een tentje je rust probeert te pakken, moet je zien te voorkomen dat je het koud krijgt. Als je eenmaal koud hebt, is het lastig om het weer lekker warm te krijgen. Een dikke slaapzak is hiervoor niet direct de oplossing. Slaapzakken zijn immers géén kachels. Jij maakt de slaapzak warm en een goede slaapzak moet de isolerende waarde hebben om de warmte vast te houden. Als je in een slaapzak ligt, verlies je via je schouders, nek, gezicht en hoofd de meeste lichaamswarmte. Daarnaast verlies je ook veel warmte als je op een dun matje slaapt. Deze warmte zul je nooit meer zelf kunnen opbouwen. Daarom is het goed om te kiezen voor de combinatie van een goede slaapzak en een matje met een goed warmte-isolerend vermogen. Hierdoor zal er minder lichaamswarmte via de ondergrond zal verdwijnen.
Waar let je op bij de aanschaf van een goede slaapzak?
Slaapzakken zijn verkrijgbaar in een veelzijdigheid aan uitvoeringen als je kijkt naar de prijs kwaliteit verhouding. Het is zeker van groot belang om hierin een overwogen keuze te maken. Het zal je immers niet gebeuren dat je gedurende de eerste nacht van je outdoor trip tot de ontdekking komt dat je een verkeerde keuze hebt gemaakt. Het is ook zeker geen goede keuze om ervoor te kiezen om op je slaapzak te bezuinigen. Je nachtrust is van enorm groot belang als je overdag veel van je lichaam vraagt. Daarom is het goed om te weten waar je op moet letten bij de aanschaf van een goede slaapzak. Wij nemen deze punten dan ook met je door.
Wat is de beste lengte voor een travel slaapzak?
Als je goed naar de opties hebt gekeken die we aanbevelen als de beste slaapzakken die je op dit moment kunt krijgen, zal het je misschien opgevallen zijn dat deze slaapzakken verschillende afmetingen hebben. Dit lijkt een detail maar dat is het zeker niet. Het is van groot belang dat je een keuze maakt voor een slaapzak die “je past”. Als je kiest voor een te kleine slaapzak, beperk je jezelf met betrekking tot je bewegingsvrijheid. Een te grote slaapzak lijkt comfortabel maar dat is het niet. Die krijg je immers niet warm mede omdat er warmte verloren gaat. Een slaapzak moet voldoende lengte hebben om je vrij te voelen. Dus als je bijvoorbeeld 1.80 mtr bent, neem dan een slaapzak die net iets langer is, zodat je voldoende beweegruimte bij je voeten en bij je hoofd hebt. Uiteraard niet te veel, want te veel ruimte zorgt voor ‘luchtzakken’ en deze verhinderen een snelle opwarming van het lichaam. Een aardige vuistregel is dat je slaapzak ongeveer 30-40 cm langer moet zijn dan je lichaamslengte.
Wel model slaapzak is het meest praktisch?
De bewegingsvrijheid van een slaapzak heeft uiteraard niet alleen betrekking op de lengtemaat hiervan. Het is ook belangrijk dat je een slaapzak kiest die past bij je lichaamsbreedte. Je wilt je niet als een haring in een ton voelen maar ook niet zoveel ruimte om je heen hebben dat je het niet warm krijgt. Zoek daarom een slaapzak die zowel in de breedte als in de lengte is afgestemd op je lichaam en uiteraard waar je jezelf prettig in voelt. De meeste slaapzak modellen zijn rechthoekig en hebben het dekenmodel. Deze slaapzakken zijn vaak iets zwaarder en een stuk minder praktisch als je bijvoorbeeld gaat backpacken.
Er zijn ook eivormige en mummie-vormige slaapzakken verkrijgbaar. Deze zijn breder aan de bovenkant en prettiger voor mensen met deze lichaamsbouw. Deze modellen zijn vaak iets duurder maar hebben het voordeel dat ze lichter zijn van gewicht en vaak geschikter voor koudere omstandigheden. Dit komt omdat je de slaapzak aan de bovenzijde om je heen kunt afsluiten. Daarnaast zijn dit soort slaapzakken vaak voorzien van een verstelbare capuchon. Dit is zeker een aanrader want hierdoor verlies je minder warmte via je hoofd en je nek. Dit is de plek waar je de meeste warmte verliest.
Wat is het temperatuurbereik van een slaapzak?
Een heel belangrijk keuzecriterium als je een geschikte slaapzak gaat uitzoeken, is het temperatuurbereik van een slaapzak. Dit is een standaard Europese normering die betrekking heeft op de temperatuuraanduiding van slaapzakken. Uiteraard zijn alle fabrikanten verplicht om zich hieraan te houden. Een slaapzak die getest is volgens de EN 13537 heeft vier temperatuuraanduidingen:
- Extreme limit: minimumtemperatuur waarbij een vrouw ten minste zes uur lang geen risico loopt door onderkoeling te overlijden (de kans op bevriezingsverschijnselen is echter niet uitgesloten!).
- Upper Limit: temperatuur waarbij een man kan slapen zonder overmatig zweten.
- Comfort Limit : temperatuur waarbij een vrouw comfortabel kan slapen in een ontspannen positie.
- Lower Limit: temperatuur waarbij een man voor ten minste acht uur lang aaneengesloten kan slapen in een opgekrulde positie.
Je zult bij het uitzoeken van de voor jou beste slaapzak waarschijnlijk een blik werpen in de productspecificaties om te ontdekken tot welke minimumtemperatuur een slaapzak geschikt is. Het is wel goed om je te realiseren dat zo’n waarde een indicatie is en dat je er niet te veel waarde aan moet hechten. Zoals eerder in dit artikel aangegeven hangt het behaaglijk voelen in een slaapzak van meer factoren af. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de isolatie van de matras waarop je ligt en de luchtvochtigheid in de ruimte waar je slaapt. Ook vermoeidheid kan veroorzaken dat je het in een slaapzak onder gelijke omstandigheden warmer of kouder hebt.
Voor warme streken (Zuid-Europa) volstaat een dunne slaapzak met een comfortzone van 10 tot 20 graden. In koudere streken (West-Europa) is een comfortzone van 5 tot 15 graden aan te raden. In nog koudere regio’s kun je de comfortzone van de slaapzak uitbreiden met een binnenslaapzak of een extra buitenslaapzak (bivakzak). Dat scheelt weer een paar graden warmte. Een bijkomend voordeel van een losse binnenslaapzak: je hoeft de slaapzak veel minder vaak te wassen.
Tips om het warm te houden in je slaapzak
Naast de bovenstaande tips, heb je zelf ook wat invloed uitoefenen om het warm te houden in je slaapzak. Zo is het belangrijk dat je gegeten hebt voordat je een koude nacht in je slaapzak in gaat. Hoewel je dit misschien niet zult beseffen, geeft dit warmte af op je lichaam. Dit komt omdat je spijsvertering hierdoor aan het werk wordt gezet, wat extra warme oplevert. Je zou er overigens snel voor kiezen om met zoveel mogelijk kleding aan je slaapzak in te kruipen om het maar warm mogelijk te hebben. Dit is echter niet de beste keuze die je kunt maken. Het is immers zaak om zo min mogelijk kleding te dragen als je je slaapzak instapt. Dat lijkt gek maar kleding houdt warmte vast. Mocht je met veel kleding je slaapzak ingaan, trek dan langzamerhand wel wat uit. Zo blijf je wel warm en geef je toch warmte af in je slaapzak.
Dons- of synthetische slaapzak, wat is beter?
Slaapzakken bestaan uit een binnen- en een buitentijk (oftewel binnenzijde en buitenzijde) met daartussenin een vulling van bijvoorbeeld polyester of dons. Slaapzakken bestaan uit een binnen- en een buitentijk (oftewel binnenzijde en buitenzijde) met daartussenin een vulling van bijvoorbeeld polyester of dons. Voordat we dieper ingaan op de keuze tussen dons- of synthetisch, kijken we eerst naar de constructie zelf.
De binnentijk, de buitentijk en de vulling kunnen op drie verschillende manieren aan elkaar zijn vastgemaakt:
- De doorstik-methode
- De schotjes-methode
- De meerlagen-methode
Bij de goedkopere slaapzakken zijn de onder- en de bovenlaag (tijk) rechtstreeks op elkaar gestikt. Omdat via deze stiksels warmte kan wegvloeien zijn deze slaapzakken niet zo warm. Als je jouw slaapzak ook in het voor- en najaar wilt gebruiken kun je beter een andere keuze maken. Slaapzakken met een tijk die door ‘schotjes’ is gescheiden zijn warmer. Hoe hoger die schotjes, hoe warmer de slaapzak zal zijn. Wie een slaapzak voor (extreem) lage temperaturen zoekt, is het beste af met een exemplaar waarin verschillende lagen vulmateriaal op elkaar zijn gestapeld. De stilstaande lucht heeft een isolerende werking.
Als we kijken naar de materialen waarvan de slaapzakken gemaakt zijn en we richten onze blik eerst op de tijk, heb je keus uit katoen of synthetische materialen. Katoen voelt van nature prettig aan. Daarnaast zijn de lucht- en vochtregulerende eigenschappen een pluspunt. Daar staat tegenover dat katoen minder geschikt is voor vochtige omstandigheden. Vochtig katoen heeft als eigenschap dat het lichaamswarmte onttrekt. Bij synthetische slaapzakken kan het materiaal van de binnentijk verschillen van dat van de buitentijk. Zo moet de binnentijk prettig aanvoelen. Voor een buitentijk is het belangrijker dat-ie tegen een stootje kan. Bij synthetische slaapzakken voor extreme omstandigheden mag je ook eisen stellen aan winddichtheid, waterafstotendheid en ademend vermogen.
Wat speelt nog meer een rol bij je keuze voor de meest geschikte slaapzak?
Tot slot is het goed om je te wijzen op een aantal andere praktische zaken bij je keuze voor de meest geschikte slaapzak. Denk hierbij aan de kwaliteit van de rits, rits vergrendeling met klittenband, een eventuele tocht kraag, of de slaapzak niet doorgestikt is (te veel stiksels zorgen voor warmteverlies) en de beschikking over eventuele opbergvakjes aan de binnenzijde. Als je de keuze maakt voor een van de opties die we hierboven aanbevelen als de beste slaapzakken die je nu kunt krijgen, zal het je aan niets ontbreken en zul je zeer comfortabel kunnen genieten van je russssst al je lekker op pad bent!
