Wildplukken

Er is iets vreemds aan de hand in Nederland. Op steeds meer plekken zie je ze lopen. Mensen die aan boomschors snuffelen en een hapje nemen van een groen blaadje. Gekleed in waterdichte kleding met in hun hand een plastic bakje. Aan hun riem hangt een zakmes. Schichtig schieten ze links en rechts de bosjes in om ineens tot stilstand te komen en met een borsteltje wat aarde van een paddenstoel af te borstelen. Wildplukkers zijn het.

Met de blik op de grond gericht. Op zoek naar eekhoorntjesbrood!

Het is de nieuwe hobby van de moderne mens. Na jaren genoten te hebben van het gemak van de supermarkt vallen we nu terug op het jagen en verzamelen dat onze voorouders al deden. Ook als restaurant tel je hedendaags pas mee als de chef-kok zelf de paddenstoelen heeft geplukt en er op minstens één gerecht wilde bloemen prijken.

De natuur heeft zoveel te bieden!

Ook ik ben in de ban geraakt van het wildplukken. Afgelopen najaar was ik op vakantie in Zweden en stonden de bossen vol paddenstoelen en bosbessen. Van de lokale bevolking – die zelf ook fervent wildplukkers zijn – hoorde ik over eekhoorntjesboord. De paddenstoel der paddenstoelen. In Frankrijk een ware delicatesse en in Nederland onbetaalbaar. Als je ze al kunt vinden bij de groenteboer. Volgens de kenners de lekkerste paddenstoel die er is.

Piepklein eekhoorntjesbrood naast een net zo klein bosbessenstruikje.

Eekhoorntjesbrood behoort tot de familie der boleten: paddenstoelen met onder de hoed een sponzig uiterlijk. Hierdoor zijn ze makkelijk te herkennen. Ik wist toen nog niet dat er vele soorten boleten zijn. De meeste zijn eetbaar maar er zitten ook enkele giftige tussen. Daarbij is er geen één zo smaakvol als eekhoorntjesbrood, dus dat was waar ik naar op zoek moest. Urenlang heb ik daarna door de bossen gestruind – gekleed in waterdichte kleding en met mijn speciale paddenstoelenmesje in de hand – op zoek naar eekhoorntjesbrood. Ondertussen snoepend van de bosbessen die tussen de vele paddenstoelen groeien. Het moment dat je dan op een open plek in het bos komt en in de zonnestralen een groepje eekhoorntjesbrood bij elkaar ziet staan is onvergetelijk. Alsof je voor het eerst zonder zijwieltjes kunt fietsen als kind.

Eekhoorntjesbrood!

Kanstanjeboleten. Minder smaakvol, maar ook goed eetbaar.

Wat is wildplukken en waarom is het zo populair?

Wildplukken is het verzamelen van niet gekweekt voedsel in de natuur. Dit kan van alles zijn. Bessen, noten, fruit en paddenstoelen. Groeit het in het wild en kun je het eten dan voldoet het aan de voorwaarden. Nu ons voedsel in de supermarkten steeds onherkenbaarder en onnatuurlijker wordt verlangen er steeds meer mensen naar “echt” eten. Champignons die naar aarde en noten smaken en volzoete kleine bosbessen in plaats van dat ze alleen maar heel groot en waterig zijn. Daarnaast weet je bij supermarkt groente vaak niet waar het vandaan komt en welke bestrijdingsmiddelen en chemicaliën erop gebruikt zijn. Recent is bijvoorbeeld de licentie voor het gebruik van het onkruidbestrijdingsmiddel glyfosaat voor vijf jaar verlengd. Dit middel zit in onder andere Roundup en wordt door boeren gebruikt om groente en fruit te bespuiten. Er gaan al jaren stemmen op dat dit middel kankerverwekkend is en zeer slecht voor de gesteldheid van de natuur. Iets wat je dus liever niet binnen krijgt.

Bosbessen zijn gemakkelijk te herkennen, vooral in de herfst als het blad rood kleurt.

Waarna bosbessen pannenkoeken als ontbijt natuurlijk niet kunnen ontbreken!

Nog een mooi voordeel is dat er in de natuur heel veel voedsel te vinden is dat je niet in de supermarkt in de schappen ziet liggen. Denk maar eens aan wilde aardbeien of zuring. En wat dacht je van “onkruid” als zevenblad (gekscherend ook wel tuinmansverdriet genoemd omdat je er nooit meer vanaf komt), paardenbloemen, viooltjes en brandnetel.

Mag je zomaar wildplukken?

Nee. In ons land vol regels is wildplukken verboden en valt onder stroperij. Boetes kunnen oplopen tot 4100 euro. Wel wordt het verzamelen van voedsel voor eigen gebruik gedoogd. Een klein bakje met bramen of bessen plukken is dus geen probleem! Ga als plukker wel altijd met respect met de natuur om. Pluk niet een hele struik leeg. Dieren moeten ook kunnen eten van wat de natuur hen biedt. Die kunnen niet naar de supermarkt als de struiken leeg getrokken zijn. Trek ook niet zomaar een paddenstoel met wortel en al uit de grond. Hierdoor maak je de ondergrondse schimmelstructuur kapot en komt de paddenstoel niet meer terug het volgende jaar.

Blijf zoveel mogelijk op het pad. Probeer de natuur zo min mogelijk te verstoren.

En pluk niet alles weg, dieren leven ook van de opbrengst van de natuur.

Heb je een grote achtertuin, of ken je iemand met een grote tuin. Dan is dit natuurlijk ook een ideale plek om eens lekker te gaan plukken. Ik weet zeker dat de eigenaar volmondig toestemming geeft als je zegt zevenblad te willen plukken! Alleen al in mijn eigen achtertuin vind ik van alles: wilde viooltjes, brandnetel, madeliefjes en paardenbloem bijvoorbeeld. Genoeg om 's zomers een mooie salade mee te maken! Nog een tip is de website wildplukwijzer.nl. Hier kun je aan de hand van een kaart van Nederland zien wat er bij jou in de buurt te plukken is.

Kun je zomaar alles eten?

Er is in de natuur veel eetbaars te vinden. Maar je vindt er ook genoeg giftige planten, bessen en paddenstoelen. Met name bij paddenstoelen lijken eetbare en giftige soorten soms verraderlijk veel op elkaar. Ieder najaar zijn er wel een paar gevallen van vergiftiging door het plukken van de verkeerde soort. Zorg daarom dat je weet wat je doet. Volg eens een workshop en neem een wildplukboek mee als je op pad gaat. Pluk liever ook geen voedsel langs akkers of weilanden. Je weet hier niet waarmee ze bespoten zijn. Hetzelfde geldt voor plukken langs de autoweg. Uitlaatgassen hebben geen goed effect op voedsel.

Ook al zijn ze niet eetbaar. Het loont altijd de moeite om paddenstoelen van dichtbij te bekijken.

En zo dicht bij de grond zie je nog veel meer.

Behalve eekhoorntjesbrood zocht ik in Zweden ook naar cantharellen. Persoonlijk vind ik deze kleine gele zwammetjes erg smaakvol en perfect om door de roereieren te doen voor het ontbijt. In de bossen groeien behalve de echte cantharellen ook valse cantharellen. Echt waar, zo heten ze echt. Deze lijken sprekend op cantharellen maar hebben net een wat ander steeltje. Daarbij zijn ze licht giftig, je kunt er last van je maag van krijgen. Het is dus niet altijd even makkelijk om eetbaar van giftig te onderscheiden zonder enige kennis.

Weet wat je wel en niet kunt plukken.

Een van de mooiste, maar ook één van de giftigste soorten.

Doen!

Probeer het eens! Google wat je bij jou in de omgeving kunt vinden en schotel je gasten een zelf geplukte salade voor. Of maak eens bospaddenstoelen-of brandnetelsoep. Daarnaast is wildplukken een reden om naar buiten te gaan. Je zal zien dat je op een heel andere manier naar de natuur gaat kijken. Dus: trek die waterdichte kleding aan, pak een plastic bakje en een mesje en, hop, naar buiten!

Boleten en cantharellen. Dat wordt bospaddenstoelensoep vanavond!

Wildpluk tips:

Wildplukwijzer.nl - Hier vindt je op een kaart van Nederland heel veel wildplukplekjes en wat je er kunt plukken. Ook verkrijgbaar als app voor Android en IOS.
Handige apps voor paddenstoelen: Book of mushrooms (encyclopedie met eetbare en giftige paddenstoelen) of Mushroom identify (neem een foto en zie wat het is). Voor eekhoorntjesbrood gebruik ik zelf de app Mycoldent waar je aan de hand van vragen ziet wat voor boleet je voor je hebt.
Recepten en workshops vindt je onder andere op deze websites: Bloemenpad.nll en Culinairwildplukken.nl.
Nog meer weten? Kijk dan eens naar de boeken Wildplukken: de alternatieve fruittuin of Het wildpluk kookboek.
Ga je op zoek naar paddenstoelen? Koop dan een paddenstoelenmes. Aan de achterkant heeft dit mesje een borsteltje om de aarde van de paddenstoel af te borstelen. Trek een paddenstoel nooit zomaar uit de grond, snijd hem altijd af, anders vernietig je de ondergrondse schimmelcultuur.
Wildplukregels vindt je op de website van de KNNV: De Vereniging voor Veldbiologie.
Heb je een tuin? Plant dan eens eetbare bloemen zoals Oost Indische kers of lavendel en bessenplanten zoals frambozen, bramen of aalbessen.